Trong bài viết bên dưới do WiGroup tổng hợp sẽ giúp bạn tìm hiểu được mối tương quan giữa lạm phát và lãi suất, cùng với đó là ảnh hưởng của chúng đến nền kinh tế.
1/ Định nghĩa lạm phát là gì?
Lạm phát là hiện tượng tăng mức giá chung của hàng hóa và dịch vụ theo thời gian, khiến đồng tiền mất giá trị. Lạm phát có nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu là do cung tiền vượt quá nhu cầu tiền. Lạm phát có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực, như ảnh hưởng đến sự phân bổ tài nguyên, làm giảm sức mua, tăng chi phí sản xuất và làm suy yếu nền kinh tế. Để khắc phục lạm phát, chính phủ và ngân hàng trung ương có thể áp dụng các biện pháp như điều tiết lãi suất, thu hẹp ngân sách, kiểm soát cung tiền và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
2/ Định nghĩa lãi suất là gì?
Lãi suất là tỷ lệ phần trăm của tiền lãi mà người vay phải trả cho người cho vay trong một khoảng thời gian nhất định. Lãi suất là giá cả của quyền sử dụng vốn vay, được hình thành trên cơ sở giá trị sử dụng chứ không phải giá trị. Lãi suất có nhiều loại, như lãi suất danh nghĩa, lãi suất thực, lãi suất cơ bản, lãi suất thị trường, lãi suất tiết kiệm, lãi suất cho vay…. Lãi suất có ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế, tiêu dùng, đầu tư, tiết kiệm và tăng trưởng.
3/ Mối tương quan giữa Lạm Phát và Lãi Suất
Lý thuyết Fisher đã chứng minh rằng tỷ lệ lạm phát và mức lãi suất có mối quan hệ đồng biến. Theo đó, mức lãi suất danh nghĩa được xác định bằng tổng của kỳ vọng về lạm phát và giá trị lãi suất thực.
Khi lạm phát tăng, lãi suất danh nghĩa cũng tăng để duy trì giá trị lãi suất thực. Lý do là để bù đắp cho mất giá của tiền tệ do lạm phát, người cho vay sẽ yêu cầu mức lãi suất cao hơn để bảo vệ giá trị tiền gửi của họ. Tăng lãi suất danh nghĩa này có tác động trực tiếp đến hoạt động chi tiêu và đầu tư của các cá nhân và doanh nghiệp.
Khi lãi suất tăng, việc vay vốn trở nên đắt hơn, làm giảm khả năng chi tiêu và đầu tư của người dân và doanh nghiệp. Điều này có thể dẫn đến suy thoái kinh tế, giảm sự tiêu dùng và đầu tư trong nền kinh tế.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng lý thuyết Fisher là một lược đồ chung và có thể có những yếu tố khác ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa lạm phát và lãi suất trong thực tế. Các yếu tố như chính sách tiền tệ, tình hình kinh tế chung và biến động của thị trường cũng có thể gây ảnh hưởng đến mối quan hệ này.
3.1/ Tương quan đặc biệt giữa lạm phát và lãi suất
Lạm phát là tình trạng tăng giá hàng hóa và dịch vụ theo thời gian, dẫn đến giá trị tiền mặt giảm đi. Nếu lạm phát tăng cao, tiền tệ mất giá và sức mua giảm, điều này gây áp lực lên nền kinh tế và đời sống của người dân.
Biểu đồ chỉ số giá tiêu dùng tại Việt Nam qua các năm. Nguồn: WiChart
Lãi suất là tỷ lệ lãi được trả cho số tiền gửi hoặc tỷ lệ lãi phải trả cho số tiền vay. Lãi suất do Ngân hàng Trung ương và các ngân hàng thương mại quyết định, và nó có ảnh hưởng lớn đến hoạt động tài chính của cá nhân và doanh nghiệp.
Lãi suất huy động tiền gửi 12 tháng theo từng ngân hàng. Nguồn: WiChart.vn
3.2/ Cách thức ảnh hưởng
Tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát: Khi lạm phát tăng cao, Ngân hàng Trung ương thường tăng lãi suất để kiềm chế chi tiêu và đầu tư, giúp giảm áp lực lạm phát và duy trì sức mua của tiền tệ.
Tăng lãi suất để hạn chế vay tiêu dùng: Tăng lãi suất làm cho vay tiêu dùng và vay đầu tư trở nên đắt đỏ hơn. Điều này thúc đẩy người dân và doanh nghiệp tiết kiệm hơn và giảm chi tiêu, giúp kiềm chế lạm phát.
Tăng lãi suất hấp dẫn vốn đầu tư nước ngoài: Khi lãi suất tăng cao, quốc gia có thể trở nên hấp dẫn hơn với vốn đầu tư nước ngoài, do các nhà đầu tư có thể kiếm được lợi nhuận cao hơn từ đầu tư tại quốc gia đó. Điều này có thể giúp cân bằng thanh toán và hỗ trợ phát triển kinh tế.
Tóm lại, mối quan hệ giữa lạm phát và lãi suất có thể ảnh hưởng đáng kể đến nền kinh tế và tài chính của một quốc gia. Chính sách tiền tệ và điều chỉnh lãi suất của Ngân hàng Trung ương đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì ổn định kinh tế và kiềm chế lạm phát.
4/ Ảnh hưởng của lạm phát đến lãi suất
Lạm phát và lãi suất có mối quan hệ cùng chiều, tức là khi lạm phát tăng thì lãi suất cũng tăng theo và ngược lại. Đây là một số cách mà lạm phát ảnh hưởng đến lãi suất:
Tác động qua tiền tệ: Khi lạm phát tăng, đồng tiền mất giá, người ta sẽ có xu hướng vay nhiều hơn để mua hàng hóa và dịch vụ trước khi giá tăng. Điều này làm tăng nhu cầu tiền tệ và giảm nguồn cung tiền tệ, dẫn đến việc lãi suất tăng lên để cân bằng thị trường.
Tác động qua tín dụng: Khi lạm phát tăng, người ta sẽ có xu hướng cho vay ít hơn vì giá trị của tiền sẽ giảm sau khi trả nợ. Điều này làm giảm nguồn cung tín dụng và tăng nhu cầu tín dụng, dẫn đến việc lãi suất tăng lên để khuyến khích người ta cho vay.
Tác động qua chính sách tiền tệ: Khi lạm phát tăng, Ngân hàng Nhà nước sẽ thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt để kiểm soát lạm phát. Điều này có nghĩa là Ngân hàng Nhà nước sẽ tăng lãi suất cơ bản, làm tăng chi phí vay của người dân và doanh nghiệp, giảm nhu cầu hàng hóa và dịch vụ, và cuối cùng làm giảm lạm phát.
5/ Một số ví dụ thực tế về ảnh hưởng của lạm phát đến lãi suất
Ví dụ 1: Năm 2008, Việt Nam có mức lạm phát cao nhất trong lịch sử, đạt 23,1%. Để kiểm soát lạm phát, Ngân hàng Nhà nước tăng lãi suất cơ bản từ 8,25% lên đến 14%. Điều này làm tăng chi phí vay của người dân và doanh nghiệp, giảm nhu cầu hàng hóa và dịch vụ, và cuối cùng làm giảm lạm phát xuống còn 6,88% vào năm 2009.
Ví dụ 2: Năm 2020, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, Ngân hàng Nhà nước cắt giảm lãi suất cơ bản từ 6% xuống còn 4%. Điều này làm giảm lãi suất trên các khoản vay và khuyến khích người dân và doanh nghiệp vay nhiều hơn để duy trì hoạt động kinh tế². Tuy nhiên, do cung tiền tăng quá nhanh so với nhu cầu, mức lạm phát bình quân của Việt Nam năm 2020 là 3,23%, cao hơn mục tiêu đề ra là dưới 4%.
Truy cập WiChart > Dữ liệu > Kinh tế vĩ mô để xem thêm đa dạng dữ liệu khác liên quan đến lạm phát và lãi suất.
Thông tin liên hệ
CÔNG TY CỔ PHẦN WIGROUP
- Địa chỉ: Tầng trệt - tòa nhà Bcons Tower II, 42/1 Ung Văn Khiêm, phường 25, quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh
- Hotline: 1900 3109
- Website: https://www.wigroup.vn/
- Fanpage: https://www.facebook.com/Wigroup.vn
- Cộng đồng Wier: https://www.facebook.com/groups/congdongwier